100 LAT LIGI MORSKIEJ i 20 lecie MIĘDZYNARODOWEGO  SZKOLNEGO KOŁA LIGI MORSKIEJ i RZECZNEJ w JAWORZU.

W słoneczne, niedzielne popołudnie w Sali Sesyjnej Pod Goruszką odbyło się spotkanie organizowane przez Towarzystwo Miłośników Jaworza oraz Szkolne Koło Ligi Morskiej i Rzecznej przy Gimnazjum/SP2 w Jaworzu Średnim. Prowadzący spotkanie Jerzy Ryrych-kapitan żeglugi wielkiej przywitał licznie zgromadzonych gości a szczególnie dzieci i młodzież ze SKLMiR przy Szkole Podstawowej nr 2.

Obchody 100- lecia powstania Ligi oraz 20 rocznicy szkolnego koła Ligi w Jaworzu rozpoczęły się we wrześniu ubiegłego roku i związane były z otwarciem wystawy złożonej z 23 plansz obrazujących dzieje LMiR na przestrzeni ostatniego wieku. W ostatnim roku pomniejszona wersja tej wystawy była eksponowana w kilku szkołach powiatu bielskiego, cieszyńskiego i żywieckiego w ramach obchodów 100-lecia.

Ostatnim akcentem obchodów był wyjazd na centralne uroczystości rocznicowe do Zamku Królewskiego w Warszawie gdzie udaliśmy się 20-osobową grupą  29. września.

Wystawę obrazującą dzieje Ligi na przestrzeni ostatniego wieku omówił prowadzący sięgając do roku 1918 kiedy to Polska po 123latach niewoli odzyskała niepodległość a w tym samym czasie bo 01. października 1918 kontradmirał Kazimierz Porębski powołał Stowarzyszenie Pracowników na Polu Rozwoju Żeglugi „Bandera Polska”, które to Stowarzyszenie w kolejnych latach przyjęło nazwę Liga Żeglugi Polskiej, w 1924r. Liga Morska i Rzeczna, a w 1930r Liga Morska i Kolonialna.

Po odzyskaniu niepodległości w 1918r Polska miała zaledwie 146km wybrzeża bez znaczących portów.

W roku 1932 odbyły się w budowanej jeszcze Gdyni obchody „Święta Morza”, które pokazały jak ogromną pracę społeczeństwo polskie włożyło w budowę podwalin gospodarki morskiej. W ciągu 10 lat Gdynia z małej, rybackiej wioski stała się dużym portem morskim i 100-tysięcznym miastem a w 1939 roku przeładunki towarów osiągnęły wielkość 10 milionów ton dając niezależność Polsce od Gdańska.

W latach międzywojennych Liga była największą organizacją społeczną liczącą w 1939 prawie milion członków. Okręgi i Koła LMiR a od 1930 Ligi Morskiej i Kolonialnej brały czynny udział w zbiórkach na rzecz FOMu- Fundusz Obrony Morskiej, kiedy to zebrano ponad  10 milionów zł na uzbrojenie i rozwój Marynarki Wojennej a w roku 1938 z  funduszy tych zbudowano słynny okręt podwodny „ORZEŁ”.  Tak wiele w tak krótkim czasie i trudnych warunkach w międzywojennym okresie zostało uczynione w ramach działalności Ligi. Zasada ks. Staszica „Trzymajmy się morza” była realizowana bardzo ściśle czego nie można powiedzieć  o ostatnich 30 latach. Dla porównania w 1976 r. pod polską banderą pływało 520 pełnomorskich statków a w chwili obecnej statków zarejestrowanych pod polską banderą  jest kilka-kilkanaście???

To dzięki takim ludziom jak wicepremier Eugeniusz Kwiatkowski, inżynierowie Julian Rummel i Tadeusz Wende i pracy naszych przodków powstały podwaliny naszej gospodarki morskiej.

Ambicje kolonialne znalazły odbicie w zmianie nazwy LMiR na LM i Kolonialna w 1930 r. kiedy to na jej czele stanął gen. Gustaw Orlicz Dreszer a także w działaniach Funduszu Akcji Kolonialnej. Próby uzyskania udziału w koloniach poniemieckich zakończyły się fiaskiem ale powstała w Paranie w Brazylii osada MORSKA WOLA, zakupiono 22000 hektarów pod osadnictwo a w sąsiedniej Argentynie założono kolonię APOSTOLES.

W latach 1990-2007 Ligą Morską a od 1999 r. Ligą Morską i Rzeczną kierował późniejszy prezydent Polski ówczesny minister Bronisław Komorowski. Od roku 2007 Ligą dowodzi kapitan żeglugi wielkiej dr Andrzej Królikowski. Po omówieniu historii i działalności Ligi prowadzący głos przekazał pp. Iwonie Kominek i Andrzejowi Stąsiekowi opiekunom i założycielom MSKLMiR  przy Szkole Podstawowej nr2 w Jaworzu Średnim.

Wypowiedź pana Andrzeja dotyczyła powstania i działania Koła LMiR przy szkole podstawowej a następnie gimnazjum w Jaworzu Średnim.

13.września 1997 r. powstało szkolne Koło LM. Byłem jego inicjatorem. Realizując cele i działania  LM przyświecał mi również bardzo przyziemny cel ponieważ mieliśmy Bielski Okręg Ligi Morskiej. Warto było wykorzystać działalność takiego Koła, które w szkole dawało uczniom możliwość tylko częściowo płatnych wyjazdów nad polskie morze. Oczywiście takie eskapady nie są żadnymi „gratisami”, ponieważ najpierw młodzież musiała się wykazać działaniami społecznymi aby móc skorzystać ze wsparcia samorządu i Zarządu Głównego LM.

Mieliśmy małe muzeum morskie, w skromnych warunkach lokalowych, naszych przewodników i co ważne współpracowaliśmy z Instytutem Biologii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie. Jako, że Zarząd Główny organizował co roku prestiżowy konkurs na najlepiej pracujące szkolne koło mogliśmy się wykazać pracą w muzeum. Młodzież bardzo chętnie uczestniczyła w tym konkursie pracując przez cały rok gdyż było o co walczyć. Od początku starałem się tak przygotowywać ligowców do konkursów aby wracali do Jaworza z wyjazdów z jakimiś trofeami. Szokiem dla wielu nadmorskich szkół było to, że „górale” z Jaworza zdobywali pierwsze miejsca pokonując rywali z Gdańska, Gdyni, Kołobrzegu czy Szczecina. Nasza młodzież w nagrodę odbywała 5 dniowe rejsy szkoleniowe na ORP ISKRA na trasie Szczecin-Gdynia.

Poza tym współpracowaliśmy z dr Elżbietą Marszałek rektorem Wyższej Szkoły Ekonomiczno-Turystycznej w Szczecinie, która w Zarządzie Głównym LM i LMiR odpowiadała za edukację morską młodych ludzi. Dzięki tej współpracy nasi uczniowie wielokrotnie uczestniczyli we Flisach Odrzańskich. Od ponad 10 lat nasze koło działało jako jedyne w Polsce Międzynarodowe SKLMiR a to dzięki współpracy ze szkołami na Słowacji i w Czechach.

Za całokształt pracy SKLMiR przy szkole podstawowej i gimnazjum Kapituła Odznaczeń na wniosek ZG  uhonorowała Gminę Jaworze najwyższymi ligowymi odznaczeniami czyli:: PIERŚCIENIEM HALLERA i KRZYŻEM PRO MARI NOSTRO, a Gimnazjum otrzymało KRZYŻ PRO MARI NOSTRO. Za  wzorową  współpracę nagrodzone y został również Instytut Biologii WSP- PIERŚCIENIEM HALLERA I KRZYŻEM PRO MARI NOSTRO.

Wracając do naszych młodych ligowców po moim odejściu na emeryturę opiekunem MSKLMiR została nauczycielka gimnazjum mgr Iwona Kominek, która przy wsparciu ówczesnej i obecnej dyrekcji szkoły świetnie sobie radzi na tym polu. Chciałbym jej w tym miejscu serdecznie podziękować, że przejęła po mnie tego „bakcyla” ligowego, kultywując dynamiczną działalność i wciąga weń kolejne roczniki uczniów.

W drugiej części posiadów opiekunka Międzynarodowego Szkolnego Koła Ligi Morskiej i Rzecznej p. Iwona Kominek zaprezentowała fotorelację z różnego rodzaju imprez o tematyce ligowej, żeglarskiej, marynistycznej.

W prezentacji multimedialnej przywołane zostały nazwiska opiekunów SKLMiR , poszczególnych wójtów Gminy Jaworze, dyrektorów ówczesnej Szkoły Podstawowej nr 3, Gimnazjum nr 1, a obecnie Szkoły Podstawowej nr 2 , którzy na przestrzeni ponad dwudziestu lat wspierali działalność Koła . Złożone zostały podziękowania za wieloletnie wsparcie finansowe ze strony Urzędu Gminy Jaworze.

Wspomniana także była wieloletnia współpraca  z pracownikami naukowymi Instytutu Biologii obecnego Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Prowadzenie przez dr Marka Guzika warsztatów oraz zajęć terenowych w trakcie wielu wyjazdów ligowych, szkolenie uczniów-przewodników ówczesnego szkolnego Muzeum Fauny i Flory Morskiej, obozy naukowe ze studentami w/w Uczelni.

Uczestnicy posiad mieli okazję zobaczyć różnego rodzaje typy imprez o charakterze ligowym, które zorganizowane były dla uczniów-ligowców jaworzańskiej szkoły. Były to min.: rejsy ORP „Iskra”, obozy szkoleniowo-wypoczynkowe w Pucku, na Wolinie, Zakopanem, Trójmieście, Flisy Odrzańskie, Wiślane, szkolenia żeglarskie, udział w Zlotach Jungów, warsztaty ekologiczno-żeglarskie, Międzynarodowe Zawody Wędkarskie dla członków szkolny Kół LMiR Okręgu Bielskiego, konkursach Piosenki Żeglarskiej, doskonalenie nauki pływania, chrzty morskie, posiady o charakterze ligowym.

Na przestrzeni wielu lat prowadzona była współpraca z trzema szkołami z zagranicy: Czech, Słowacji oraz Węgier. Na terenie Polski zaś ligowe działania współorganizowane i współrealizowane były ze szkołami w Jasienicy, Drogomyślu, Łodygowicach, Zakopanem, Kołobrzegu, IV i VIII LO w Bielsku-Białej, Prywatną Szkołą im. Reja w Bielsku-Białej, Młodzieżowym Ośrodkiem Wychowawczym w Jaworzu oraz Samorządowym Przedszkolem nr 2 w Jaworzu.

Zaprezentowane zostały także osiągnięcia Szkolnego Koła LMiR. Już od pierwszego roku działalności Koła zdobywane były wyróżnienia oraz zaszczytne pierwsze i drugie miejsca w ogólnopolskim konkursie „Młodzież na Morzu” w kategorii na najlepiej pracujące Szkolne Koło Ligi Morskiej i Rzecznej. Jaworzańska młodzież wielokrotnie zdobywała też wyróżnienia w konkursach plastycznych i konkursach wiedzy o morzu, które organizowane były przez Zarząd Główny LMiR w ramach wspomnianego konkursu „Młodzież na Morzu”.

Druga prezentacja multimedialna aktualne działania ligowe realizowane w bieżącym roku szkolnym 2018/2019. Był to udział jaworzańskich ligowców w korowodzie dożynkowym w Jaworzu, wyjazd szkoleniowy przeprowadzony na terenie „Dream Parku Ochaby”, udział w obchodach 100-lecia Ligi Morskiej i rzecznej na Zamku Królewskim w Warszawie, zajęcia na basenie w Centrum Zdrowia i Rehabilitacji „Villa Barbara”. Zaprezentowane zostały także najbliższe działania ligowe, czyli szkolenie żeglarskie na terenie SP nr 2 oraz Muzeum Fauny i Flory Morskiej i Śródlądowej oraz wyjazd szkoleniowy do Zakopanego.

Spotkanie Towarzystwa Miłośników Jaworza zakończył występ najmłodszych ligowców – uczniów klasy 1a, 4a i 4b przy akompaniamencie starszego kolegi – ucznia 3 klasy Gimnazjum i pod okiem Opiekuna koła wokalnego   P. Marcina Pytlowanego.

Jerzy Ryrych, Andrzej Stąsiek, Iwona Kominek