Tablica Przemysława Leona Smolarka – prezesa Ligi Morskiej – Narodowe Muzeum Morskie w gdańsku

PRZEMYSŁAW LEON SMOLAREK (30 VI 1925 Łódź – 18 VI 1991 Gdańsk), historyk, muzealnik. W okresie II wojny światowej wysiedlony do Krakowa, na tajnych kompletach uzyskał maturę i podjął studia. W latach 1942–1945 należał do Armii Krajowej (AK), ukończył kurs podchorążych, był dowódcą drużyny 2 kompanii zgrupowania „Żelbet”. Aresztowany podczas łapanki w Krakowie, od sierpnia do października 1944 przebywał jako zakładnik w obozie koncentracyjnym w Płaszowie. W 1945 roku ujawnił się przed władzami jako żołnierz AK (kilkakrotnie zatrzymywany, w 1947 aresztowany), w 1948 ukończył studia historyczne na uniwersytecie w Krakowie, tam też w roku 1947 asystent wolontariusz, od 1950 doktor. W okresie 1950–1951 starszy asystent na uniwersytecie w Łodzi, pozbawiony pracy za głoszone podczas zajęć poglądy. W 1951–1952 nauczyciel gimnazjum w Świnoujściu, potem otrzymał nakaz opuszczenia miasta, 1952–1958 kustosz działu morskiego Muzeum Pomorza Zachodniego w Szczecinie. Inicjator wniosku o powołanie w Gdańsku Muzeum Morskiego, w 1959 skierowany w tym celu przez Muzeum Techniki Naczelnej Organizacji Technicznej do Gdańska, w 1960 mianowany kierownikiem Oddziału Morskiego Muzeum Pomorskiego ( Muzeum Narodowe), od 15 I 1962 dyrektor otwartego 1 stycznia tego roku Muzeum Morskiego, funkcję pełnił do 1991. Od 1970 roku doktor habilitowany. Uzyskał na siedzibę muzeum  Wielki Żuraw, z jego inicjatywy powstały oddziały Muzeum Morskiego: Muzeum Latarnictwa w Rozewiu, Muzeum Rybactwa na Helu, Muzeum Wisły w Tczewie, Statku-Muzeum  „Sołdek” w Gdańsku i Statku-Muzeum „Dar Pomorza” w Gdyni. Inicjator serii wydawniczej: „Prace Muzeum Morskiego w Gdańsku”, „Publikacje Muzeum Morskiego w Gdańsku” i „Katalogi Zbiorów CMM”. Zapoczątkował badania podwodne w Zatoce Gdańskiej w poszukiwaniu i zabezpieczeniu wraków historycznych jednostek (m.in. eksploracja szwedzkiego okrętu „Solen”, zatopionego podczas bitwy pod Oliwą w roku 1627, i statku handlowego z XV wieku, tzw. miedziowca). W grudniu 1980 roku podjął starania o reaktywowanie Ligi Morskiej, a wspierali go w tym Jerzy Miciński, gdańszczanie Tadeusz Białas, Maciej Szymański, Zbigniew Hobgarski, a także kilka osób z głębi kraju, wywodzących się z szeregów zlikwidowanej Ligi Morskiej. W kwietniu 1981 roku dokonano rejestracji ogólnopolskiej organizacji społecznej o nazwie Liga Morska, a jej władze – początkowo Tymczasowy Zarząd Główny, a następnie statutowy Zarząd Główny, wybrany na I Walnym Krajowym Zjeździe Ligi Morskiej w Gdyni w Wyższej Szkole Morskiej (dzisiaj Akademia Morska) w dniach 24–25 X 1981 – po raz pierwszy znalazły siedzibę w Gdańsku. Na prezesa Ligi wybrano przez aklamację doc. dr hab. P. Smolarka, zastępcą prezesa został kadm. Henryk Pietraszkiewicz, jeden z zastępców dowódcy Marynarki Wojennej w stanie spoczynku, sekretarzem generalnym dr T. Białas, skarbnikiem M. Szymański, Z. Hobgarski został członkiem Zarządu Głównego i jednocześnie jako dyrektor prowadził Biuro Zarządu Głównego. Po wprowadzeniu stanu wojennego P. Smolarek został zmuszony do zrzeczenia się funkcji prezesa, a Ligę Morską spacyfikowano. Autor publikacji z zakresu szkutnictwa (m.in. Z dziejów floty polskiej 1957, Dawne żaglowce 1963; Studia nad szkutnictwem Pomorza Gdańskiego w X–XIII wieku 1969), członek międzynarodowych towarzystw naukowych (m.in. w 1977–1983 prezydent Międzynarodowego Stowarzyszenia Muzeów Transportu – International Association of Transport Museums). Uczestniczył w opozycji demokratycznej, m.in. w 1980-1981 członek Ogólnopolskiego Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania, współzałożyciel w 1980–1981 Klubu Myśli Politycznej im. Konstytucji 3 Maja, w 1981 pierwszy prezes wskrzeszonej Ligi Morskiej. W 1988 roku laureat Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska. Od 1990 do śmierci członek Rady Miasta z ramienia Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”, inicjator powołania w 1991 Związku Miast i Gmin Nadmorskich. Nie dożył nominacji na tytuł profesor (wniosek złożyła 16 V 1991 Rada Naukowa Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk). W czasie wojny odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Medalem Wojska (przez Dowództwo Wojsk Polskich na Zachodzie), następnie Krzyżem Armii Krajowej (1981). Pochowany na cmentarzu Łostowickim.