240–lecie Komisji Edukacji Narodowej, której to imię nosi Uczelnia, przywodzi na myśl jednego z jej twórców – ks. Stanisława Staszica. W traktacie „Przestrogi dla Polski” zawarł przemyślenia nad przyczynami słabości ustrojowych Polski oraz postulaty naprawy państwa. Niektóre z jego refleksji są aktualne i dziś. Dlatego warto je przypominać.
Liga Morska i Rzeczna od 95 lat głosi i stara się wcielać w życie staszicowskie przesłanie – „Trzymajmy się Morza”, w przekonaniu, że stanowi ono jedną z istotnych podstaw bytu narodowego. Przed 15 laty Okręg Ligi w Bielsku–Białej nawiązał współpracę z Instytutem Biologii ówczesnej Akademii Pedagogicznej, z prof. Andrzejem Rzepką, prof. Robertem Stawarzem, dr dr Markiem Guzikiem, Włodzimierzem Wojtasiem, Lucjanem Schimscheinerem i Ryszardem Kozikiem. Przyjęli na siebie troskę o wysoki poziom merytoryczny Obozów Naukowych i Warsztatów Ekologicznych. Sprawowali też pieczę nad Szkolnym Muzeum Fauny i Flory Morskiej w Jaworzu oraz szkolili przewodników spośród uczniów. O tych faktach przypominał podczas uroczystości Rektor Uniwersytetu, prof. Marian Śliwa, uzasadniając decyzje Senatu o przyznaniu Lidze Morskiej i Rzecznej Medalu Uniwersytetu Pedagogicznego. Dziękując za to wyróżnienie, Prezes LMiR Andrzej Królikowski poinformował, że zaangażowanie Instytutu w działalność Ligi jest wysoko ceniona przez Zarząd Główny, czego wyrazem było przyznanie najwyższych ligowych odznaczeń – Krzyża „Pro Mari Ostro” w 2010 r. i „Pierścienia Hallera” w 2013 roku. Wyraził też przekonanie, że dotychczasowa nić sympatii i współpracy przekształcać się będzie w nierozerwalną cumę łączącą Uniwersytet z Ligą oraz Kraków z Bałtykiem. Najlepszym, bo naturalnym symbolem tych więzi jest Wisła:
„Niedaleko Karpat
jest Barania Góra
urodziła jej się
Wisła, piękna córa.
Matko – prosi – matko
puść mnie z góralami,
bo mi tutaj smutno
pomiędzy górami”.
Zaś Stefan Żeromski doda : „Złote wiślane smugi niosą się daleko w zielonawy
przestwór morza, w błękitnawy jego widnokrąg,
co z niebiosami nieskończonymi się spaja.
W niebiosa znowu, tam skąd przyszła,
odchodzi Wisła”.
Prezes A. Królikowski zdecydował, że Uniwersytecki Medal zajmie godne miejsce w Jaworzańskim Muzeum.
Edward Szpoczek